گاهی اوقات این سؤال برای متقاضیان درمان ارتودنسی دندان پیش می آید که ارتودنسی دندان چه عوارضی دارد. ما در این مقاله قصد داریم تا در مورد عوارض و معایب احتمالی این درمان تخصصی بیشتر صحبت کنیم.
اصطلاح ارتودنسی در حالت کلی به درمان تخصصی در حوزه دندانپزشکی گفته می شود که به منظور ردیف و مرتب کردن دندان ها انجام می شود تا بدین وسیله دندان های فک بالا و پایین مرتب و صاف شوند و همچنین به درستی روی یکدیگر قرار بگیرند که مشکلاتی برای جویدن غذا و گوارش رخ ندهد. با انجام ارتودنسی، رعایت بهداشت دهان و دندان ها نیز راحت تر خواهد شد.
درمان ارتودنسی در اکثر موارد با هدف زیبایی، بهبود عملکرد سیستم فک و دندان در زمان جویدن غذا، پیشگیری از پوسیدگی دندان ها و جلوگیری از مشکلات و بیماری های لثه انجام می شود. در حالی که این درمان فواید بسیاری برای سلامت دهان و دندان ها دارد، ممکن است مانند هر عمل پزشکی دیگری عوارض و معایبی نیز به همراه داشته باشد. البته عوارض و مشکلاتی که با انجام ارتودنسی ممکن است رخ دهد کم است و برخی از آن ها با رعایت موارد بهداشتی و برخی از راهکارهایی که متخصص ارتودنسی به بیمار در این زمینه ارائه خواهد داد، قابل پیشگیری است. عوارض و معایب احتمالی ارتودنسی دندان عبارتند از:
یکی از رایج ترین عوارض و معایبی که ممکن است به دلیل درمان ارتودنسی و وجود براکت در دهان رخ دهد، پوسیدگی دندان هاست. البته وقوع این عارضه به طور مستقیم به خود بیمار بستگی دارد؛ زیرا در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی از دندان ها در زمان وجود براکت ممکن است مواد غذایی در اطراف براکت ها تجمع یابد و باعث رشد باکتری ها در این نواحی شود که پوسیدگی دندان ها را در پی خواهد داشت.
اگر موارد و نکات بهداشتی به خوبی رعایت شود، هیچ گونه مشکل پوسیدگی برای دندان ها پیش نخواهد آمد. به همین دلیل برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ها در طول دوره درمان ارتودنسی بایستی به طور منظم و روزانه بعد از صرف غذا دندان ها با دقت مسواک زده شوند، نخ دندان کشیده شود و از برس های دندانی هم برای تمیز کردن اطراف براکت ها استفاده شود؛ همچنین سعی کنید در این دوران از مصرف مواد غذایی شیرین و چسبناک خودداری کنید و حتما از دهانشویه استفاده کنید. در صورت ایجاد لکه های سفید روی دندان و تغییر رنگ که نشانه پوسیدگی است، حتما به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید.
یکی دیگر از عوارض احتمالی ارتودنسی، زخمی شدن دهان است. در روزهای اولی که دستگاه ارتودنسی در دهان قرار می گیرد، ممکن است براکت ها باعث تحریک و زخم شدن دهان شود و به خصوص در ارتودنسی ثابت لینگوال یا پشت دندانی به دلیل برخود براکت ها با زبان، احتمال زخم شدن زبان نیز وجود دارد.
این عارضه هم تا حد زیادی قابل پیشگیری است. به طور کلی در صورتی که متخصص ارتودنسی شما با تجربه باشد و از مهارت بالایی برخوردار باشد می تواند براکت ها را طوری نصب کند که چنین مشکلاتی پیش نیاید و آموزش های لازم را نیز به شما بدهد تا در صورت بروز این مورد نقاط تیز براکت را با موم مخصوص ارتودنسی بپوشانید که دیگر باعث تحریک بافت های نرم دهان نشود.
یکی دیگر از عوارض ارتودنسی که به ندرت رخ می دهد، بروز واکنش های آلرژیک در دهان است. این مورد تنها در افرادی پیش می آید که به یکی از اجزا، وسایل و موادی که در درمان ارتودنسی استفاده شده است حساسیت دارند. به عنوان نمونه ممکن است فردی به سیم ارتودنسی با جنس خاصی آلرژی داشته باشد.
البته این عارضه در صورتی به وجود می آید که متقاضی انجام ارتودنسی قبل از نصب براکت ها در مورد حساسیت های خود صحبت نکرده باشد؛ پس برای جلوگیری از این مورد که باعث صرف هزینه های بالا و مختل شدن روند درمان می شود، بایستی حتما در جلسه اول حساسیت هایی که به برخی از مواد یا فلزات دارید را با متخصص ارتودنسی در میان بگذارید تا وی بتواند فلزات و وسایل دیگری را جایگزین کند.
دندان ها بعد از اتمام درمان ارتودنسی ممکن است به تدریج به موقعیت قبل از درمان خود برگردند که این مورد هم از عوارض احتمالی درمان ارتودنسی محسوب می شود. حرکت و جابه جایی دندان ها در هر سنی ممکن است رخ دهد. در حدود ۹۵ درصد مواردی که درمان ارتودنسی به درستی و با دقت بالایی انجام شده است، برگشت درمان پیش نمی آید ولی با این وجود ممکن است تغییرات ناچیزی اتفاق بیفتد.
متخصص ارتودنسی برای جلوگیری از برگشت درمان ارتودنسی، استفاده از نگهدارنده یا ریتینر را توصیه می کند. نگهدارنده نام وسیله ای است که برای حفظ دندان در موقعیت جدید به کار می رود. نگهدارنده ها می توانند به دو صورت متحرک و ثابت استفاده شوند و زمان استفاده از آن ها با توجه به شدت ناهنجاری دندان ها و به تشخیص متخصص تعیین می شود. استفاده از ریتینر که آخرین مرحله از مراحل ارتودنسی است، تأثیر بسیاری در کیفیت ارتودنسی و رسیدن به نتیجه مطلوب خواهد داشت.
یکی دیگر از عوارض احتمالی درمان ارتودنسی، تحلیل و کوتاه شدن طول ریشه دندان ها است. در اکثر موارد این عارضه به صورت از بین رفتن کمی از تیزی انتهای ریشه دندان ها و صاف شدن انتهای ریشه است که مشکلی هم برای دندان ها در پی نخواهد داشت. اما در برخی از موارد که متقاضی ارتودنسی به بیماری آسم مبتلاست یا این که سابقه ضربه و شکستگی دندان دارد، ممکن است این تحلیل ریشه بیشتر از حالت عادی باشد.
اگر اعمال نیروی ارتودنسی به صورت اشتباه انجام شود یا این که براکت ها برای مدت زمان طولانی استفاده شوند، احتمال بروز این عارضه افزایش می یابد؛ پس برای پیشگیری از این عارضه متخصص ارتودنسی بایستی در تعیین مدت و مقدار اعمال فشار به دندان ها دقت کند و در اواسط درمان ارتودنسی هم برای بررسی و تحت نظر قرار دادن این موضوع حتما از دندان ها عکس رادیوگرافی تهیه شود.